Czym jest trening funkcjonalny i kto powinien go wdrożyć?

• sport
• trening

mgr Joanna Palka (trener przygotowania motorycznego):

Istnieje wiele kontrowersji i niejasności odnośnie do terminu treningu funkcjonalnego. Każdy o tym słyszał, ale niewielu wie co to naprawdę jest. Jedni uważają go za cudowne lekarstwo na wszystko, inni za nieprzydatną fanaberię. Jednak moim zdaniem to zamieszanie wynika z wypaczenia przez marketing samego pojęcia.

Trening funkcjonalny – definicja pojęcia

System ćwiczeń wymuszający propriocepcję i równowagę, wykonywanych z kończynami na podłożu, bez udziału maszyn tak, że siła generowana jest w niestabilnych warunkach i wymaga kontroli masy ciała we wszystkich płaszczyznach.

Ta dość stara definicja pochodzi z ust świetnego amerykańskiego trenera Mike’a Boyle’a. Jednak obecnie to pojęcie zostało dużo bardziej uściślone:

Kształtowanie fundamentalnych wzorców ruchowych, które leżą u podstaw motoryczności człowieka i są niezbędnym elementem prawidłowego rozwoju motorycznego człowieka – Gray Cook

Oraz:

Wszystkie funkcjonalne wzorce ruchowe ludzkiego ciała, obejmujące akcje nagłego wyhamowania, stabilizacji, przyspieszania, które występują w obrębie łańcuchów kinetycznych i we wszystkich płaszczyznach ruchu – Craig&Burton

Ja ogólnie streściłabym te wszystkie definicje w ten sposób: jest to trening po prostu dopasowany do potrzeb danej osoby, oparty na badaniu funkcjonalnym, znalezieniu „słabych ogniw” we wzorcach ruchowych i zaplanowany pod kształtowanie podstawowych aspektów takich jak: mobilność i stabilność, a dopiero potem integracja tych dwóch cech i dokładanie do tego zadań specyficznych dla danej dyscypliny sportowej czy trybu życia.
Tak więc nie są to tylko ćwiczenia na tzw. funkcjonalnym sprzęcie jak bosu, piłka szwajcarska itp. Oczywiście wykorzystuje się takie sprzęty, ale nie jest to podstawa treningu. Nawet klasyczny trening siłowy może być treningiem funkcjonalnym. Podstawową zasadą w treningu funkcjonalnym jest praca na wzorcach ruchowych i ulepszanie ich. Do najczęściej wykorzystywanych należą: chód, przysiad, ruch przyciągania, odpychania, wyprost, zgięcie i skręt tułowia. Jak widać te ruchy powinien umieć wykonać z odpowiednią kontrolą każdy, kto chce zachować zdrowie i ogólną sprawność.

Trening funkcjonalny kładzie nacisk na równowagę między antagonistycznymi ruchami.
Jego celem jest POLEPSZENIE JAKOŚCI wzorców.

EFEKTYWNOŚĆ UKŁADU BIOMECHANICZNEGO CIAŁA WYMAGA UTRZYMANIA OPTYMALNEGO WZORCA RUCHOWEGO

Dla kogo trening funkcjonalny?

Według mnie dla wszystkich. Aby ułatwić wam wybór podzielę potencjalnych ćwiczących na grupy:

• Sportowcy zarówno zawodowi, jak i amatorzy – z uwagi na fakt, że wielu osobom uprawiających takie dyscypliny sportowe jak piłka nożna, triatlon, koszykówka, siatkówka brakuje podstawowej mobilności, nie umieją kontrolować tułowia, źle generują siłę, co skutkuje najczęściej kontuzjami przeciążeniowymi oraz złymi wynikami.
• Osoby prowadzące siedzący tryb życia – siedząc, zapominamy najważniejszego ruchu jakim jest wyprost w stawie biodrowym, przez co wszystkie pozostałe codzienne czynności wykonujemy z błędnym wzorcem. Wiecie już dlaczego tak często coś „bez przyczyny” was boli?
• Osoby które po długim okresie bez sportu postanawiają „wziąć się za siebie” – powody jak wyżej. Zwrócę uwagę jeszcze na fakt, że trening funkcjonalny jest tak prowadzony, że, nie mając kondycji na początku, jesteśmy w stanie spokojnie dotrwać do końca treningu.

Warto zawsze trenować z głową i pracę zaczynać od podstaw czyli według mnie – od treningu funkcjonalnego. Oczywiście w miarę wzrostu formy nie zapominajmy o choć jednej takiej jednostce w tygodniu, co pozwoli zadbać nam o jakość ruchu i ustrzeże przed kontuzjami.