
Problem zdrowego odżywania jest niezwykle istotny, biorąc pod uwagę współczesne choroby cywilizacyjne, takie jak cukrzyca, nowotwory czy choroby układu krążenia. Coraz częściej mówi się o tym, że warto zatroszczyć się o własny organizm zawczasu, łącząc dietę z aktywnym trybem życia. Jak się okazuje, naprzeciw oczekiwaniom organizmu wychodzi sama… przyroda! O co chodzi w „kolorowej diecie”?
Występowanie chorób XXI wieku ma związek przede wszystkim z niezdrowym trybem życia, jaki prowadzą współcześni ludzie, zatem z niewłaściwą dietą, długotrwałym stresem i brakiem aktywności fizycznej. Jak udowodniono w badaniach, częstotliwość zapadania na choroby cywilizacyjne jest wprost proporcjonalna do tempa rozwoju społeczeństwa: im bardziej jest ono rozwinięte, tym większe ryzyko ich występowania. W Polsce lekarze biją na alarm: cukrzyca, nadciśnienie i choroba wieńcowa zataczając coraz szersze kręgi. W przypadku naszego kraju główna odpowiedzialność ciąży na niewłaściwej diecie, często bogatej w tłuszcze, wysokokalorycznej i zawierającej niewielką ilość spożywanych warzyw. Jak zmienić swoje nawyki żywieniowe? Nic prostszego. Dietoterapia to stosunkowo nowe pojęcie, coraz częściej wskazywane jako remedium na większość popularnych obecnie chorób. Jak działa taka dieta? Bardzo prosto: jest związana przede wszystkim z dostarczaniem organizmowi większej ilości naturalnych przeciwutleniaczy, nazywanych fitaminami, fitozwiązkami lub wprost: naturalnymi substancjami nieodżywczymi (NSN). Podstawowe produkty, które mogą dostarczyć je naszemu organizmowi, to te pochodzenia roślinnego. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje znaczne spożycie warzyw i owoców, aby przeciwdziałać schorzeniom związanym z sercem i układem krwionośnym. Dlaczego? Już w raporcie z 2004 r. wyraźnie można było dostrzec, że aż 31% przypadków niedokrwiennej choroby serca wiąże się z niedoborem owoców i warzyw w spożywanych posiłkach. Także badania epidemiologiczne nie pozostawiają wątpliwości, że przestrzeganie diety ze znacznym udziałem roślin zmniejsza ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych. Dzięki temu proste stało się określenie kardioprotekcyjnych zaleceń dietetycznych, z których wynikają następujące wnioski: należy obniżyć spożycie NaCl (do 5g/dziennie), zmniejszyć udział tłuszczów nasyconych (max. 2 łyżki stołowe) na rzecz kwasów tłuszczowych nienasyconych (przede wszystkim olejów roślinnych, takich jak olej rzepakowy, olej lniany czy oliwa z oliwek), wzbogacić dietę o ryby (min. 3 tygodniowo) oraz – a jest to postulat wysuwający się na plan pierwszy – znacząco zwiększyć udział w diecie owoców i warzyw do minimum pięciu porcji, z zastrzeżeniem, że jedna porcja owoców to np. jedna mandarynka czy gruszka, natomiast na pojedynczą porcję warzyw składać się mają trzy łyżki danego warzywa.
W latach 90. XX w. w Stanach Zjednoczonych zaczęto realizować program, którego hasłem przewodnim stało się zdanie: „Pięć razy dziennie dla poprawy zdrowia jedz ulubione kolory – wzbogacaj swoją dietę w antyoksydanty!”. W ten sposób wykorzystano 5 kolorów, które miały związek z określonymi grupami antyoksydantów i połączono je z rodzajami produktów roślinnych w kategoriach zdrowotnych.
Po wcześniejszej analizie do grupy substancji, które w znacznym stopniu wpływały na poprawę wskaźników zdrowotnych i redukowały zapadalność na choroby układu krążenia, poza fitozwiązkami, zaklasyfikowano:
- błonnik, który doceniono w związku z jego korzystnym wpływem na przyspieszenie pasażu jelitowego, zwiększanie masy stolca, wiązanie substancji toksycznych, jak również hamowanie syntezy cholesterolu w wątrobie;
- bakterie probiotyczne, przyczyniające się do trawienia laktozy, syntetyzowania witamin z grupy B, wzmacniających układ immunologiczny i powstrzymujących rozwój bakterii i wirusów.
GRANAT / PURPURA
Odpowiadają za: zmniejszanie ryzyka powstawania zmian nowotworowych, spowalnianie procesów starzenia się, wzmacnianie pracy układu moczowego i stymulację pamięci.
Odpowiedzialne antyoksydanty: antocyjany, kwas elagowy, flawonole, proantocyjanidyny, resweratrol.
Przykładowe źródła w diecie:
- czerwone wino,
- czerwone winogrona,
- czerwona cebula,
- borówki,
- śliwki,
- maliny,
- jeżyny,
- truskawki,
- żurawina,
- kakao.
ZIELEŃ
Odpowiadają za: przeciwdziałanie zmianom nowotworowym w organizmie, wzmacnianie kości i zębów oraz ochronę i stymulowanie narządu wzroku.
Odpowiedzialne antyoksydanty: beta karoten, związki siarkoorganiczne, zeaksantyna, flawony, flawanony, flawonole, indole, luteina.
Przykładowe źródła w diecie:
- jarmuż,
- brokuły,
- brukselka,
- karczochy,
- sałata,
- pietruszka,
- kapusta,
- szczypiorek,
- szpinak,
- por.
BIEL
Odpowiadają za: wspomaganie układu sercowo-naczyniowego, optymalny poziom cholesterolu w organizmie, przeciwdziałanie zmianom nowotworowym.
Odpowiedzialne antyoksydanty: flawonole, flawanole, związki siarkoorganiczne, indole.
Przykładowe źródła w diecie:
- białe wino,
- jabłka,
- cykoria,
- szczypiorek,
- czosnek,
- cebule,
- szalotka,
- pietruszka,
- seler,
- gruszka.
ŻÓŁCIEŃ / POMARAŃCZ
Odpowiadają za: stymulowanie i lepsze funkcjonowanie systemu odpornościowego, wspomaganie układu sercowo-naczyniowego, zmniejszanie ryzyka występowania zmian nowotworowych, wzmacnianie narządu wzroku.
Odpowiedzialne antyoksydanty: alfa i beta karoten, zeaksantyna, kryptoksantyna, flawonole, flawanole.
Przykładowe źródła w diecie:
- marchew,
- kabaczek,
- dynia,
- jabłka,
- pomarańcza,
- mandarynka,
- melonowce,
- kukurydza,
- brzoskwinia,
- nektarynki,
- owoce cytrusowe,
- morela,
- kantalupa.
CZERWIEŃ
Odpowiadają za: stymulowanie pamięci, usprawnianie funkcjonowania układu moczowego, przeciwdziałanie powstawaniu zmian nowotworowych, wspomaganie układu sercowo-naczyniowego.
Odpowiedzialne antyoksydanty: kwas elagowy, resweratrol, flawony, flawonole, flawanole, antocyjany, proantocyjanidyny.
Przykładowe źródła w diecie:
- czerwona papryka,
- pomidory,
- rzodkiewka,
- czerwone ziemniaki,
- żurawiny,
- różowe grejpfruty,
- arbuzy,
- maliny,
- czerwone wino,
- buraki,
- herbaty owocowe.