Kwasy tłuszczowe omega-3 i rak prostaty – obalamy mity

• odżywianie
• zdrowie

Internet jest powszechnie nazywany oknem na świat – przejął i rozwinął bowiem funkcje, które do tej pory pełniła w głównej mierze telewizja. Dzięki temu medium użytkownicy mają dostęp do nieograniczonej ilości informacji z różnych dziedzin, w tym medycyny. Niestety, za ilością częstokroć nie podąża jakość, dlatego mitów dotyczących ludzkiego zdrowia nie brakuje.

Media są obecnie żądne uwagi: stąd wyszukiwanie materiałów i informacji, które nie muszą mieć zbyt wiele wspólnego z prawdą. Ich zadaniem przy publikacji jest wywołanie sensacji, tzw. „kliknięć”, aby odpowiednie portale mogły uzyskać założone korzyści. Niedawno światło dzienne ujrzała informacja, że stosowanie suplementów diety – kwasów tłuszczowych omega-3 – zwiększa ryzyko występowania raka prostaty. Stanowczo przeczą temu przeprowadzone w ciągu kilku ostatnich lat badania, które udowodniły korzyści płynące z przyjmowania owych kwasów, także w przypadku wspomagania działania i ochrony prostaty. W mediach jednak echem odbiły się inne sensacyjne badania. Wnioski z nich płynące w szybkim tempie podbiły Internet.

Krótkie przypomnienie

Nienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) z grup omega-6 i omega-3 to dla jednostki ludzkiej niezbędny spośród nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) materiał do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednak nie jesteśmy w stanie ich samodzielnie syntetyzować, stąd lekarze zalecają odpowiednią suplementację, gdyż brak owych kwasów jest przyczyną objawów chorobowych.

Organizmowi dostarczyć można kwasów omega- 3 za sprawą codziennych posiłków, bogate w tłuste ryby, np.: łososia, makrelę, śledzia oraz suplementy diety.

Czy istnieją badania, które potwierdzają tezę o pozytywnym działaniu na organizm ludzki kwasów tłuszczowych omega-3? Odpowiedź na to pytanie jest tyleż prosta, co oczywista: tak, istnieją takie badania. Jakie?

Uniwersytet Kalifornijski – San Francisco

Naukowcy z tego ośrodka naukowego w 2009 r. opublikowali wyniki badań, które świadczą o korzystnym wpływie spożywania kwasów tłuszczowych omega-3 na funkcjonowanie prostaty, niwelując zachorowania na raka. W badaniach uwzględniono diety 466 przedstawicieli płci męskiej z zaawansowanym rakiem prostaty oraz dietę 478 zdrowych mężczyzn. Wyniki jednoznacznie pokazują, że ci spośród badanych, którzy spożywali tłuste ryby co najmniej raz do trzech razy w ciągu tygodnia, zredukowali ryzyko wystąpienia raka o 36% w porównaniu z badanymi, którzy nie wprowadzili do swojej diety tłustych ryb.

Badania przeprowadzone w Szwecji w 2007 r. ujawniły z kolei, że spożywanie tłustych ryb, a tym samym kwasów tłuszczowych omega-3 redukuje ryzyko wystąpienia raka prostaty u mężczyzn aż o 43%. Warunkiem jest spożywanie ich przynajmniej raz w tygodniu.

Harvard – Boston

Inne badanie przeprowadzono w USA na próbie 20167 mężczyzn. U pacjentów, u których stwierdzono raka prostaty (2161) i którzy swoją dietę wzbogacili o tłuste ryby przynajmniej 5 razy na tydzień, ryzyko śmierci z powodu jednostki chorobowej zostało zredukowane aż o 48% w porównaniu z pacjentami, , którzy jedli tłuste ryby mniej niż raz w tygodniu.

Ostatnie badanie jest inne

Wyniki ostatnich badań, przeprowadzonych przez naukowców z Fred Hutchinson Cancer Research Center odbiegają nieco od tych przytoczonych powyżej. Dowodzą one bowiem, że wysoka koncentracja kwasów EPA, DPA i DHA (mających według innych badań działanie przeciwzapalne) o 71% zwiększa ryzyko występowania złośliwych postaci raka prostaty, wraz z przerzutami. Co więcej wyniki pokazały także, że wysoka koncentracja tych kwasów aż o 44% zwiększa ryzyko występowania raka prostaty, jednak z niskim ryzykiem przerzutów, natomiast o 43% zwiększa możliwość wystąpienia wszystkich postaci tego nowotworu. Ta informacja w szybkim tempie została podchwycona przez media, jednak z przeprowadzonego badania płyną również inne, równie „ważne” wnioski.

Inne, mniej chwytliwe dla mediów wnioski

• Narażenie na raka prostaty ma również związek z obecnością w organizmie – powszechnie uznawanych za szkodliwe – kwasów tłuszczowych trans (obecnych m.in. w margarynie). Wyniki pokazują, że mężczyźni z większym ich stężeniem w organizmie, byli w mniejszym stopniu narażeni na ryzyko zachorowania na raka prostaty. Z całą pewnością można zatem wysnuć wniosek, że im więcej spożywamy kwasów tłuszczowych trans i mniej kwasów tłuszczowych omega–3, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo wystąpienia raka prostaty.
• Poddani badaniu mężczyźni, którzy palili więcej niż 25 papierosów dziennie i pili 2 lub więcej drinków również byli w mniejszym stopniu narażeni na zachorowanie na raka prostaty!
• Za podważeniem wiarygodności owych badań przemawia również fakt, że według jego wyników stężenie fosfolipidów w osoczu krwi u poddanych badaniu bez raka prostaty wynosiło 4,48%, zaś wśród pacjentów „nowotworowych” 4,66%, co daje różnicę jedynie 0,18%, ze względu na poziom omega-3 w osoczu. Tak mała różnica mogła mieć z powodzeniem związek ze spożyciem tuż przed badaniem krwi posiłku zawierającego kwasy tłuszczowe omega-3 tuż. W wątpliwość należy zatem poddać dane, że w takich przypadkach aż o 71% zwiększyła się możliwość wystąpienia złośliwej postaci raka prostaty.
• Co więcej, autorzy badania w 2011 r., podczas innego projektu, wysnuli wniosek, że powszechnie uznawane za szkodliwe kwasy trans zwiększają możliwość wystąpienia chorób serca.

I co teraz?

Wiarygodność owego badanie podważa również fakt, że zostało ono sklasyfikowane jako badanie korelacyjne. Co to oznacza? Że badacze nie wpływają w żadnym stopniu na jakąkolwiek zmienną, a jedynie rejestrują w trakcie obserwacji zależności (korelacje) między zmiennymi podzbiorami, takimi jak ciśnieniem krwi i poziom cholesterolu. Dane w ten sposób uzyskane mogą być jedynie interpretowane w sposób przyczynowy w świetle pewnych teorii, jednak nigdy nie można ostatecznie udowodnić istnienia związku przyczynowego bezpośrednio. W przypadku zastosowania metody korelacyjnej wnioskowanie przyczynowo-skutkowe jest znacznie utrudnione, ponieważ badacz może jedynie stwierdzić powiązanie pomiędzy pewnymi czynnikami, nie może zaś wyraźnie określić, co jest przyczyną, a co skutkiem pewnych reakcji zachodzących w organizmie. Stąd wniosek, że omega-3 powoduje raka prostaty jest nieuprawniony, podobnie jak założenie, że rak prostaty powoduje podniesienie stężenia omega-3 w osoczu krwi!

Korelacja pomiędzy spożywaniem kwasów omega-3, a ich ilością w osoczu jest słaba. Wpływ na przyswajanie kwasów omega-3 ma również wiek pacjenta: starzenie się może powodować m.in. rozregulowanie ich stężenia w osoczu krwi. Ponadto w przeprowadzonym badaniu brakuje danych dotyczących tego, jaką liczbę ryb oraz kapsułek omega-3 spożywali mężczyźni poddani badaniu. Nieuprawnione jest zatem pisanie, że udział kwasów omega-3, szczególnie pochodzących z suplementacji, powinien być rozważony.

Najważniejsze udokumentowane czynniki ryzyka raka prostaty

• wiek
• genetyka
• rasa
• inne nowotwory występujące w rodzinie
• siedzący tryb życia
• niezdrowa dieta
• otyłość
• zaburzenia hormonalne

Po przeczytaniu tego artykułu nie powinieneś mieć żadnych wątpliwości, że korzyści płynące ze spożywania kwasów tłuszczowych omega-3 są nadal niepodważalne!