Witaminy to organiczne związki chemiczne. Są one absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, dlatego też należy szczególnie zadbać o ich właściwy poziom. Jest to zadanie niełatwe, bowiem ludzki organizm nie syntezuje witamin – musimy dostarczać je wraz z pożywieniem. Jedną z witamin, którą warto bliżej poznać, jest witamina A. Dlaczego jest tak ważna, czym grozi niedobór, jakie są jej źródła? Odpowiadamy poniżej!
Czym jest witamina A?
Witaminą A określa się organiczne związki chemiczne z grupy retinoidów. Można spotkać się także z takimi nazwami jak beta-karoten, prowitamina A (dot. wit. A pochodzenia roślinnego) czy retinol. Jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach. Warto wiedzieć, że witamina A jest odporna na działanie wysokiej temperatury. Zanika w kontakcie z miedzią i żelazem.
Jedna z „najstarszych” witamin…
Nazwa „witamina A” powstała dopiero w latach 20. ubiegłego wieku, ale sama świadomość jej istnienia i dobroczynnego wpływu na organizm ma znacznie dłuższą historię. Już starożytni Grecy, Rzymianie i Egipcjanie bardzo dobrze zdawali sobie sprawę z niebezpiecznych skutków niedoboru witaminy A, choć nie potrafili jej odpowiednio nazwać i nie znali wszystkich jej właściwości. W celu leczenia ślepoty zmierzchowej (tzn. kurzej ślepoty) podawali chorym surową bądź gotowaną wątrobę.
Obecnie za najbogatsze źródło omawianej witaminy uważa się rybi tran – jej obecność w tranie odkryto 1913 roku. Na początku naukowcy nie byli pewni co do jej właściwości, bowiem występuje ona w nim razem z witaminą D. Późniejsze badania rozwiały jednak wszelkie wątpliwości – witamina A jest niezbędna do prawidłowego rozwoju i pełni szereg ważnych funkcji w organizmie.
Witamina A – rola w organizmie
Retinal oraz retinol, który jako jedyny wykazuje pełną aktywność biologiczną, chronią nabłonek układu oddechowego przed drobnoustrojami, a tym samym wspierają naturalną odporność organizmu. Odpowiadają za właściwy stan paznokci, skóry oraz włosów, a także za prawidłowy wzrost zębów i kości. To ostatnie zadanie przypisywane jest głównie wapniowi, jednak witamina A również ma swój udział, gdyż reguluje aktywność komórek tkanki kostnej. Retinol i Retinal pełnią ogromnie ważną rolę w odbieraniu bodźców wzrokowych w siatkówce oka.
Kwas retinowy aktywuje limfocyty i wzmaga wydzielanie TNF, tj. grupy białek z rodziny cytokin, które mogą wywoływać apoptozę (naturalny proces zaprogramowanej śmierci komórki) w komórkach nowotworowych. Odpowiada on również za wytwarzanie kolagenu typu IV. Karotenoidy z kolei mają umiarkowane działanie przeciwnowotworowe i są przeciwutleniaczami.
Występowanie witaminy A
Ludzki organizm powinien otrzymywać dziennie około 1 mg witaminy A. Jak już zostało nadmienione, najbogatszym jej źródłem jest rybi tran. Znajduje się w nim średnio 30 mg RAE/100 g. Inne cenne źródło witaminy A to wątroba oraz podroby, gdzie znajduje się od 2 do nawet 28 mg RAE/100 g. Warto sięgać także po marchew, słodkie ziemniaki, szpinak, jarmuż.
Niedobór witaminy A
Brak witaminy A w organizmie pociąga za sobą wiele negatywnych skutków. Jednym z nich jest keratynizacja czyli rogowacenie nabłonków zarówno oka, rogówki, dróg oddechowych i pokarmowych. Jeśli chodzi o niedobór witaminy A objawy są dość jednoznaczne. Łamliwość paznokci, sucha skóra, wysychanie rogówek i spojówek, pogorszenie wzroku. Ponadto niedobór omawianej witaminy może objawiać się poprzez: łuszczycę, trądzik pospolity, łysienie plackowate, częste biegunki, ogólne złe samopoczucie.
Nadmiar witaminy A
Zarówno niedobór jak i nadmiar witaminy A nie jest niczym dobrym. Hiperwitaminoza może objawiać się między innymi: spuchnięciem śledziony i wątroby, wypadaniem włosów, krwawieniem dziąseł, bólami głowy, zażółceniem skóry. Koniecznie trzeba zatem zadbać o to, aby zachować właściwy poziom witaminy A. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości i niepokojących objawów należy udać się na konsultację lekarską.
Ładowanie ...
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}