
Osób uczulonych na pyłki brzozy w Polsce jest tylko nieznacznie mniej niż osób mających alergię na pyłki traw. Alergia na brzozę jest przyczyną alergicznego nieżytu nosa, zapalenia spojówek oraz atopowej astmy pyłkowej. Jak sobie radzić z tą nieprzyjemną dolegliwością?
Brzoza – wróg alergików
W Polsce możemy sporka aż siedem gatunków dziko rosnącej brzozy. Najczęściej występujące to brzoza brodawkowata, brzoza czarna oraz brzoza omszona. Pylenie tej rośliny przypada na drugą połowę kwietnia i pierwsze dni maja. Brzozowe pyłki mogą osiągać bardzo duże stężenie w powietrzu, a natężenie objawów może nasilać się w zależności od miejsca przebywania osoby uczulonej. Jak się okazuje, zanieczyszczenia, które są w powietrzu, mogą wpływać na właściwości uczulające ziarenek pyłku brzozy – potwierdzają to badania, które dowodzą, że brzozy rosnące przy ruchliwych ulicach wydzielają znacznie więcej pyłku niż drzewa rosnące z dal od nich. Ważne jest również to, że zawarte w zanieczyszczeniach ozon, tlenki azotu i inne składniki mogą uszkadzać błonę śluzową układu oddechowe, co powoduje znacznie szybsze przenikanie alergenów do organizmu.
Jak się objawia uczulenie na pyłki brzozy?
Niestety, objawy alergii na brzozę pojawiają się nagle bez wcześniejszych oznak, co jest normalne w innych przypadkach uczulenia. Taka reakcja organizmu spowodowana jest nagłym początkiem pylenia brzozy i występnie dużego strzeżenia pyłków w pierwszych dniach okresu pylenia. W przypadku alergii na pyłki brzozy pojawią typowe objawy właściwe dla alergicznego nieżytu nosa oraz spojówek. Będą to więc:
- częste kichanie;
- łzawienie;
- spuchnięte powieki;
- świąd nosa;
- upośledzenie drożności nosa;
- wodnista wydzielina z nosa;
- zaczerwienienie i pieczenie spojówek.
Gdy stężenie pyłków brzozy jest bardzo duże, może dojść do wystąpienia silnej reakcji alergicznej, włączając w to objawy właściwe dla astmy. O bardzo dużym stężeniu możemy mówić wówczas, gdy w 1 m3 powietrza można znaleźć około 80 ziarenek pyłku brzozy. Przy tak wysokim stężeniu mogą wystąpić objawy astmy pyłkowej, czyli duszności, napadowy i uciążliwy kaszel, świszczący oddech, a także uczucie ucisku w klatce piersiowej.
Alergia krzyżowa
Alergia na pyłki brzozy jest alergią pierwotną, ale mogą pojawić się alergie wtórne – na przykład na owoce i jarzyny. Alergie wtórne są charakterystyczne dla OAS, czyli zespołu alergii jamy ustnej. Taki rodzaj zmian chorobowych występuje u osób, które są obciążone atopią, czyli nietolerancje na niektóre związki. Wystąpienie OAS jest związane również z występowaniem w dzieciństwie atopowego zapalenia skóry, które zazwyczaj jest krótkoterminowe i ma niewielkie nasilenie. Dopiero kilkanaście lat później występuje alergiczny nieżyt nosa. Wśród zmian charakterystycznych dla zespołu alergii jamy ustnej wymienić można występowanie pokrzywki kontaktowej, obrzęku tkanek głębszych rąk oraz jamy ustnej, nieżyt nosa, zapalenie spojówek z obfitym łzawieniem, a także chrypka. Zarówno w pyłkach brzozy, jak i w owocach, znaleźć możemy profilinę. Stąd powiązanie alergii na brzozę z alergią na jabłka, gruszki, brzoskwinie, morela, wiśnie lub czereśnie. Bardzo często zdarza się, że osoby, które mają uczulenie na brzezinę, równie źle reagują na leszczynę i olchę.
Alergia na brzozę może być bardzo uciążliwa. W okresie wzmożonego pylenia warto zastosować kilka środków zapobiegawczych. Przede wszystkim należy unikać kontaktu z alergenem – zaleca się pozostanie w domu, a jeśli wyjście na zewnątrz jest konieczne, należy to robić bardzo wczesnym rankiem lub wieczorem, gdy stężenie pyłków jest znacznie mniejsze. Przydadzą się również jakieś preparaty do płukania nosa oraz krople do oczu dedykowane alergikom. Niekiedy konieczne będzie pozostawanie pod stałą opieką alergologa, który przepisze środki zmniejszające dolegliwości związane z alergią.
Bibliografia:
Sybilski A. J. Alergia krzyżowa. Medycyna po Dyplomie. 2017;4:49-58.
Buczyłko K., Budkowska H. Alergia krzyżowa na jabłka u dzieci uczulonych na pyłek brzozy. Alergia. Astma. Immunologia. 2008;13(4):424-249