
Obecnie jesteśmy coraz to bardziej świadomi tego, jak ważna jest dbałość o zdrowie nasze i naszych dzieci. W związku z tym chętnie sięgamy po różnego rodzaju witaminy i minerały, aby dostarczyć organizmowi odpowiedniej dawki składników niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania. Równowaga wszystkich składników odżywczych ważna jest na każdym etapie życia, ale szczególnie duże znaczenie ma w przypadku noworodków. Choćby niewielkie odstępstwa od normy mogą mieć wyjątkowo poważne konsekwencje.
Stosunkowo rzadko mówi się o tak istotnej (zwłaszcza dla małych dzieci!) witaminie, jak witamina K. Warto zatem opowiedzieć o niej pokrótce. Dlaczego ma tak duże znaczenie? Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na nią? Gdzie można ją znaleźć? I czym grozi niedobór… Odpowiedzi na wszystkie te pytania znajdują się poniżej!
Witamina K – czym jest, na co wpływa?
Witamina K jest grupą związków chemicznych, które są pochodnymi 2-metylo-1,4-naftochionu. Dobowe zapotrzebowanie na witaminę wzrasta wraz z wiekiem, o czym zaraz powiemy więcej. Wśród witamin K wyróżniamy: naturalne K1 i K2 oraz syntetyczne K3. Dwie pierwsze są rozpuszczalne w tłuszczach, zaś K3 jest rozpuszczalna w wodzie lub łatwiej rozpuszczalna w tłuszczach niż naturalne.
Zdecydowanie najważniejszym zadaniem witaminy K jest regulacja wytwarzania protrombiny (II czynnik krzepnięcia, białko rozpuszczalne w surowicy krwi), gdyż utrzymuje jej prawidłowe stężenie. Witamina K, zwana często „witaminą przeciwkrwotoczną”, ma ogromny wpływ na prawidłową krzepliwość krwi, a także na zachowanie równowagi gospodarki wapniowej.
Skutki niedoboru witaminy K
Niedobór witaminy K może mieć bardzo poważne konsekwencje. Przede wszystkim powoduje słabą krzepliwość krwi, a co za tym idzie, zwiększa ryzyko powstawania krwotoków – zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych. Kolejnym skutkiem niedoboru są duże trudności w gojeniu się ran oraz problemy z mineralizacją kości. Długotrwały niedobór może prowadzić do osteoporozy.
Ponadto, udowodnione zostało, że niedobór witaminy K zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów, biegunki oraz zapalenia jelita. Niektórzy uczeni twierdzą, że niedostateczna ilość witaminy K w organizmie może też być przyczyną choroby Alzheimera.
Objawy niedoboru witaminy K
Najbardziej wyraźne objawy niedoboru witaminy K to samoistne krwawienia, złe gojenie ran, wydłużony czas krzepnięcia krwi. Innymi objawami niedoboru są krwawe wymioty, krwiomocz, choroba krwotoczna noworodków. O niedoborze witaminy K mogą świadczyć również bardzo obfite krwawienia miesiączkowe u kobiet.
Kto narażony jest na niedobór witaminy K?
W przypadku osób zdrowych niedobór tej witaminy jest raczej rzadko spotykany. W grupie ryzyka niedoboru znajdują się natomiast osoby, które mają problem z niedrożnością przewodów żółciowych, mają zaburzone wchłanianie tłuszczów (naturalna wit. K rozpuszcza się tylko w tłuszczach!), niewydolność wątroby, cierpią na plamicę krwotoczną lub hemofilię.
Prawdopodobieństwo niedoboru wzrasta przy długotrwałym zażywaniu antybiotyków, które wyniszczają naturalną florę przewodu pokarmowego, a także przy przyjmowaniu salicylanów lub heparyny działającej przeciwzakrzepowo.
Niedobór witaminy K w przypadku noworodków może wynikać również między innymi z FAS, czyli alkoholowego zespołu płodowego, który jest następstwem spożywania alkoholu przez ciężarną kobietę.
Witamina K dla dzieci
Jak już zostało wspomniane na samym wstępie, witamina K dla niemowląt jest niezwykle ważna. Jej niedobór powoduje poważne zaburzenia, w tym takie, które mogą zagrażać życiu. Organizm maleńkich dzieci nie jest w stanie samodzielnie wytwarzać tejże witaminy – w późniejszych etapach rozwoju jest ona wytwarzana przez bakterie żyjące w jelicie grubym człowieka. Dlatego też zwyczajowo, zaraz po urodzeniu, maluchy otrzymują w szpitalu zastrzyk z witaminą K.
Następnie, dzieci do co najmniej 3. miesiąca życia karmione piersią powinny przyjmować witaminę K doustnie. Ostatecznie kwestię tę należy omówić z prowadzącym pediatrą. Witamina K dla noworodka obecnie jest dostępna w wygodnych w użyciu kapsułkach lub kroplach. Witamina K dla dzieci nieco starszych powinna być dostarczana już w możliwie najbardziej naturalny sposób, czyli wraz z pożywieniem.
Zapotrzebowanie na witaminę K
Standardowo dzieci w wieku od 1. do 3. roku życia powinny otrzymywać około 30 µg witaminy K na dobę. Dzieci w wieku od 4 do 8 lat powinny przyjmować średnio 55 µg na dobę. Mężczyźni od 19. roku życia potrzebują blisko 120 µg, zaś kobiety nieco mniej, bo 90.
Źródła witaminy K w pożywieniu
W jakich produktach jest witamina K? Głównie w warzywach zielonych. Najlepszym jej źródłem są: szpinak, sałata, brukselka, jarmuż. Ponadto, witamina występuje w kalafiorze, brokułach, rybim tranie, jajach, mięsie, jogurtach i mleku. Jak widać, są to produkty łatwo dostępne, po które zapewne większość z nas sięga niemal codziennie. A jeśli nie – najwyższy czas zacząć! Dzięki temu niedobór witaminy K i jego poważne następstwa nam nie zagrożą.