Witaminy to niezwykle ważne organiczne związki chemiczne, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Z racji tego, że ludzki organizm nie syntezuje większości witamin, musimy dostarczać je wraz z pożywieniem. Niedobór którejkolwiek z witamin jest groźny dla zdrowia, bowiem każda pełni wyjątkowo ważne funkcje i wpływa na liczne procesy zachodzące w organizmie.
Równie niekorzystny może okazać się jednak także nadmiar witamin, dlatego trzeba zadbać o równowagę. Warto bliżej przyjrzeć się takim witaminom jak witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Co należy o nich wiedzieć?
Witaminy czyli…
Jak zostało wspomniane, witaminy to nic innego jak organiczne związki chemiczne, które musimy dostarczać organizmowi z zewnątrz. Niedobór witamin nazywamy hipowitaminozą, nadmiar jest określany mianem hiperwitaminozy, zaś całkowity brak danej witaminy to awitaminoza.
Aby nie było tak łatwo, dodajmy, że witaminy dzielą się na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i w wodzie. Pierwsze z nich to witamina A, witamina D, witamina E oraz witamina K. Witaminy rozpuszczalne w wodzie to witaminy z grupy B i C.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie nasz organizm wydala wraz z potem oraz moczem. Raczej trudno je przedawkować stosując normalną, zdrową dietę. Ze względu jednak na to, jak łatwo można się ich pozbyć, może zagrażać nam ich niedobór. A jak sprawa wygląda z witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach?
Magazynowane są one głównie w wątrobie oraz tkance tłuszczowej. W związku z tym, jeśli odżywiamy się zdrowo i nasza dieta jest urozmaicona, nie powinien nam zagrozić niedobór. Jednak z racji tego, że są one odkładane w wyżej wymienionych obszarach, istnieje ryzyko powstania ich nadmiaru. Jest to szczególnie prawdopodobne, gdy np. upodobaliśmy sobie jeden konkretny produkt bogaty w daną witaminę, a dodatkowo stosujemy suplementację.
Krótka charakterystyka witamin
- Witamina A – występuje ona zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego (pod postacią retinolu) oraz roślinnego (prowitamina A). Ma pozytywny wpływ na rozwój kości, na wzrok, jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie nabłonka. Niedobór witaminy A powoduje m.in. ślepotę zmierzchową, suchość rogówki czy częstsze zapadanie na infekcje. Gdzie znaleźć witaminę A? W tranie, wątrobie, pełnym mleku, pomidorach, brokułach, marchwi. Niestety, nadmiar także nie jest dobry. Może powodować zahamowanie wzrostu u dzieci, utratę apetytu czy zmiany skórne.
- Witamina D – duże jej ilości znajdują się między innymi w tłuszczach zwierzęcych, rybach morskich, pełnym mleku, margarynie, wątrobie. Dodatkowo powstaje ona w skórze pod wpływem ekspozycji na promienie słoneczne. Ogromnie ważnym zadaniem witaminy D jest regulowanie wzrostu i mineralizacji kości. Niedobór witaminy D prowadzi m.in. do krzywicy u dzieci, do wypadania zębów czy osłabienia mięśni. Znacznie rzadziej mówi się o skutkach jej nadmiaru, a te są poważne. Właśnie ta witamina jest najbardziej toksyczną ze wszystkich i w dużych ilościach może spowodować np. uszkodzenie nerek, wymioty, zwapnienie tętnic.
- Witamina E – bogatym źródłem tej witaminy są przede wszystkim produkty roślinne, m.in. warzywa zielone, orzechy, oleje roślinne, migdały, kiełki pszenicy. Ponadto, witaminę E można znaleźć w jajach, mleku, maśle. Raczej trudno jest przedawkować ją z samego pożywienia, ale trzeba uważać, decydując się na suplementację. Niedobór witaminy E prowadzi do przebarwień skórnych, powstawania plam starczych, sprzyja poronieniom i zaburzeniom płodności. Nadmiar natomiast może powodować osłabienie mięśni, ogólne zmęczenie zaburzenia widzenia.
- Witamina K – jej cennym źródłem są rośliny strączkowe, zielone warzywa liściaste, wątroba, truskawki, pomidory. Jest absolutnie niezbędna dla zachowania prawidłowego procesu krzepnięcia krwi, a co za tym idzie, niedobór witaminy K wiąże się z zaburzeniami krzepliwości. Może dochodzić np. do krwotoków, a czas gojenia ran jest znacznie dłuższy niż przy prawidłowym stężeniu witaminy. Witamina K w nadmiarze prowadzi do niedokrwistości, rozpadu krwinek czerwonych, powoduje uczucie gorąca i wzmożone wydzielanie potu. U niemowląt zbyt duża dawka witaminy może prowadzić nawet do uszkodzenia tkanki mózgowej.
Równowaga to podstawa!
Jak zostało wyżej pokazane, szkodliwy jest zarówno niedobór, jak i nadmiar poszczególnych witamin. Wobec tego tak ważne jest zachowanie równowagi. Jeśli czujemy się dobrze i nie zauważamy żadnych niepokojących objawów, prawdopodobnie poziom witamin jest w normie i nie ma potrzeby ich dodatkowej suplementacji. Jeżeli natomiast dokuczają nam rozmaite objawy, powinniśmy się udać do lekarza i poddać profilaktycznym badaniom. Kiedy zachodzi potrzeba suplementacji witamin, powinna ona odbywać się pod kontrolą lekarza prowadzącego.
Ładowanie ...
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}